Hoe werkt de prijsvorming van ETF’s?

Exchange-Traded Funds (ETFs) worden verhandeld via een uniek mechanisme dat verschilt van individuele aandelen. De marktwaarde wordt bepaald door vraag en aanbod op de beurs, maar tegelijkertijd is er een creatie- en inkoopproces dat zorgt dat de koers dicht bij de onderliggende waarde blijft. Geautoriseerde deelnemers spelen hierbij een cruciale rol door arbitragemogelijkheden te benutten wanneer prijsverschillen ontstaan. Dit mechanisme zorgt voor efficiënte prijsvorming, al kunnen er onder bepaalde marktomstandigheden tijdelijke afwijkingen optreden.

Wat is een ETF en hoe verschilt deze van individuele aandelen?

Een Exchange-Traded Fund (ETF) is in essentie een mandje van effecten dat op de beurs wordt verhandeld. Anders dan bij individuele aandelen, waarbij je een deel van één specifiek bedrijf bezit, geeft een ETF exposure naar een hele groep beleggingen - of dat nu aandelen, obligaties of andere activa zijn. Dit zorgt direct voor een inherente diversificatie.

Het grootste verschil met traditionele beleggingsfondsen is dat ETFs gedurende de handelsdag worden verhandeld tegen variërende prijzen, net als aandelen. Beleggingsfondsen daarentegen worden slechts eenmaal per dag verhandeld tegen de intrinsieke waarde (NAV). Een ander belangrijk onderscheid is het kostenaspect: ETFs hebben doorgaans lagere lopende kosten dan actief beheerde fondsen.

Binnen een gediversifieerde portefeuille kunnen ETFs een efficiënte manier zijn om toegang te krijgen tot complete markten of sectoren zonder individuele aandelen te selecteren. Ze vormen daarmee een interessante aanvulling op een strategie die zich richt op zorgvuldig geselecteerde kwaliteitsaandelen, zoals we bij Catalpa Vermogensbeheer hanteren in onze beleggingsfilosofie about onze geconcentreerde strategie met focus op kwaliteitsondernemingen.

Hoe wordt de intrinsieke waarde van een ETF berekend?

De intrinsieke waarde of Net Asset Value (NAV) van een ETF vertegenwoordigt de waarde van alle onderliggende bezittingen minus eventuele verplichtingen, gedeeld door het aantal uitstaande aandelen. Deze berekening wordt typisch aan het einde van elke handelsdag uitgevoerd, hoewel er gedurende de dag vaak indicatieve NAV-waardes (iNAV) worden gepubliceerd.

Voor een ETF die bijvoorbeeld de AEX index volgt, wordt de intrinsieke waarde bepaald door de actuele marktwaarde van alle 25 aandelen in de index, gewogen volgens hun aandeel in de index. Wanneer de onderliggende aandelen in waarde stijgen, zal de NAV van de ETF evenredig toenemen.

Belangrijk om te begrijpen is dat de beurskoers waartegen ETFs worden verhandeld kan afwijken van deze intrinsieke waarde. Dit in tegenstelling tot traditionele beleggingsfondsen, waar transacties altijd plaatsvinden tegen de NAV.

Waarom kan er een verschil ontstaan tussen de ETF-koers en de intrinsieke waarde?

In een ideale wereld zou een ETF precies tegen zijn intrinsieke waarde worden verhandeld, maar in de praktijk kunnen er verschillen ontstaan. Wanneer een ETF boven zijn NAV handelt, spreken we van een premie; bij een koers onder de NAV van een korting.

Deze verschillen ontstaan door diverse factoren:

• Marktsentiment en vraag-aanbod dynamiek op de beurs
• Liquiditeitsverschillen tussen de ETF en de onderliggende waarden
• Tijdsverschillen bij ETFs die internationale markten volgen
• In tijden van marktvolatiliteit kunnen de verschillen groter worden

Een uniek aspect van ETFs is echter het creatie- en inkoopproces via geautoriseerde deelnemers (authorized participants). Deze marktpartijen kunnen ETF-aandelen creëren door de onderliggende activa aan te leveren, of juist ETF-aandelen inwisselen voor de onderliggende activa. Dit arbitragemechanisme zorgt ervoor dat grote prijsverschillen meestal snel worden gecorrigeerd.

Welke factoren beïnvloeden de koersontwikkeling van ETFs?

De koersontwikkeling van ETFs wordt door diverse factoren bepaald. De belangrijkste is uiteraard de prestatie van de onderliggende index of activa. Een ETF die de S&P 500 volgt, zal grotendeels dezelfde beweging maken als deze Amerikaanse index.

Daarnaast spelen ook deze elementen een rol:

• Sectortrends en rotaties tussen verschillende beleggingsstijlen
• Macro-economische ontwikkelingen zoals rentebewegingen en inflatiecijfers
• Vraag en aanbod naar de specifieke ETF zelf
• De spreadeffecten bij het verhandelen (verschil tussen bied- en laatprijzen)

Interessant is dat sommige ETFs in verschillende categorieën kunnen vallen. Uit onderzoek blijkt dat dezelfde bedrijven soms in zowel 'Growth' als 'Value' ETFs kunnen zitten, wat aantoont dat deze indelingen niet altijd even logisch zijn voor de langetermijnbelegger die op zoek is naar kwaliteitsondernemingen.

Hoe beïnvloedt de liquiditeit de prijsvorming van ETFs?

Liquiditeit is cruciaal voor efficiënte prijsvorming van ETFs en bestaat eigenlijk uit twee lagen. Eerst is er de primaire liquiditeit van de ETF zelf, gemeten in handelsvolumes en de bied-laat spread. Daarnaast is er de secundaire liquiditeit van de onderliggende activa.

Bij ETFs met hoge handelsvolumes zal de bied-laat spread vaak smaller zijn, wat resulteert in lagere transactiekosten. Voor ETFs die minder liquide activa volgen, zoals obligaties of opkomende markten, kunnen de spreads breder zijn.

Een belangrijk inzicht is dat zelfs ETFs met relatief lage handelsvolumes toch efficiënt geprijsd kunnen worden dankzij het eerdergenoemde creatie- en inkoopproces van geautoriseerde deelnemers. De werkelijke liquiditeit van een ETF is dan ook vaak beter dan alleen het zichtbare handelsvolume doet vermoeden.

Hoe passen ETFs binnen een lange termijn beleggingsstrategie?

ETFs kunnen een zinvolle aanvulling vormen binnen een langetermijnstrategie die zich primair richt op kwaliteitsondernemingen. Ze bieden een efficiënte manier om aanvullende diversificatie aan te brengen of exposure te krijgen naar specifieke marktsegmenten.

In een geconcentreerde portefeuille van 25-30 zorgvuldig geselecteerde kwaliteitsaandelen, zoals wij bij Catalpa Vermogensbeheer voorstaan about onze persoonlijke vermogensbeheer diensten, kunnen ETFs gebruikt worden om complementaire posities in te nemen in markten of sectoren waar individuele aandelenselectie minder toegevoegde waarde heeft.

De kostenefficiëntie van ETFs draagt bij aan het langetermijnrendement, aangezien lagere kosten direct doorwerken in betere resultaten. Bovendien past de transparantie van ETFs goed bij een beleggingsfilosofie die uitgaat van heldere keuzes en begrijpelijke investeringen.

ETF prijsvorming: belangrijkste inzichten voor beleggers

Voor beleggers die ETFs overwegen, zijn enkele kerninzichten over prijsvorming essentieel:

• Let op de tracking error - hoe goed volgt de ETF zijn index?
• Analyseer de liquiditeit van zowel de ETF als de onderliggende activa
• Wees alert op premies en kortingen ten opzichte van de NAV, vooral in volatiele markten
• Begrijp dat de wijze van indexsamenstelling grote invloed heeft op de prestaties

De toekomst van ETFs ziet er veelbelovend uit met steeds meer innovatieve producten, maar het blijft belangrijk deze instrumenten met verstand in te zetten. Als aanvulling op een solide kernportefeuille van kwaliteitsaandelen kunnen ze waarde toevoegen, zonder afbreuk te doen aan een focus op bedrijven met sterke fundamenten en langdurige groeimogelijkheden.

De mechanismen achter ETF-prijsvorming zorgen ervoor dat deze instrumenten een efficiënte en transparante bouwsteen kunnen zijn binnen een weloverwogen beleggingsstrategie gericht op langetermijngroei.