Wat is een tracking error bij ETF’s?

Bij passieve beleggingsproducten zoals indexfondsen en ETF's is het verschil tussen het daadwerkelijke rendement en het rendement van de onderliggende index een cruciale prestatiemaatstaf. Deze afwijking, die ontstaat ondanks het doel om een index exact te volgen, heeft belangrijke implicaties voor beleggers die streven naar indexbeleggingen. Het begrip van deze prestatieafwijking helpt bij het maken van weloverwogen keuzes tussen passief indexeren en actieve strategieën.

Wat is een tracking error bij ETF's?

De prestatiekloof tussen een indexvolgend beleggingsproduct en zijn benchmark wordt gemeten als een statistische afwijking. Bij ETF's (Exchange Traded Funds) geeft deze maatstaf aan hoe nauwkeurig het beleggingsinstrument erin slaagt zijn onderliggende index te repliceren. In essentie toont het de consistentie waarmee een ETF zijn doelstelling bereikt om de prestaties van een specifieke index te volgen.

Voor beleggers die kiezen voor passieve instrumenten is deze afwijkingsmeting bijzonder relevant. Een hogere afwijking betekent dat het beleggingsproduct minder nauwkeurig de index volgt, wat problematisch kan zijn wanneer je specifiek voor indexbelegging hebt gekozen. Het doel van passief beleggen is immers om exact de marktprestaties te evenaren, niet om daar significant van af te wijken.

Hoe wordt de tracking error van een ETF berekend?

De berekening van afwijkingen tussen ETF en index gebeurt op twee verschillende manieren: ex-post (historisch) en ex-ante (verwacht). De meest gebruikte methode analyseert historische gegevens door de standaarddeviatie van het verschil tussen het ETF-rendement en het indexrendement over een bepaalde periode te berekenen.

De formule hiervoor is:

Tracking Error = √[Σ(R_ETF - R_Index)² / (n-1)]

Hierbij is R_ETF het rendement van de ETF, R_Index het rendement van de onderliggende index, en n het aantal observatieperioden.

Als bijvoorbeeld een ETF in drie opeenvolgende maanden rendementen behaalt van 1,8%, -0,7% en 2,2%, terwijl de onderliggende index in dezelfde perioden 2,0%, -0,5% en 2,3% behaalde, dan creëert dit rendementsverschillen van -0,2%, -0,2% en -0,1%. De tracking error wordt berekend door de standaarddeviatie van deze verschillen te bepalen, wat in dit geval ongeveer 0,06% zou zijn.

De ex-ante benadering probeert toekomstige afwijkingen te voorspellen op basis van statistische modellen en historische patronen. Deze voorspellende maatstaf wordt vaak door professionele beleggers gebruikt bij het samenstellen van portefeuilles.

Waarom hebben ETF's een tracking error?

Verschillende factoren veroorzaken afwijkingen tussen ETF-rendementen en hun benchmarks:

• Beheerkosten: De Total Expense Ratio (TER) van ETF's vermindert direct het rendement vergeleken met de index, die geen kosten heeft.
• Transactiekosten: Wanneer ETF's aandelen moeten kopen of verkopen om indexveranderingen te volgen, ontstaan extra kosten die niet in de indexberekening zitten.
• Cash drag: ETF's houden vaak een kleine cashpositie aan voor liquiditeitsdoeleinden, terwijl indices volledig belegd zijn.
• Dividendbelasting: Indices berekenen rendementen alsof dividenden zonder belastingheffing worden herbelegd, terwijl ETF's in werkelijkheid dividendbelasting betalen.
• Optimalisatietechnieken: Niet alle ETF's kopen exact dezelfde aandelen als in de index. Sommige gebruiken sampling-technieken waarbij ze slechts een representatieve selectie van de indexcomponenten aanhouden.

Vooral bij complexe of minder liquide markten zoals opkomende markten of obligaties met lage liquiditeit, is perfecte replicatie moeilijker te bereiken en ontstaan grotere afwijkingen.

Wat is een aanvaardbare tracking error?

De acceptabele mate van indexafwijking varieert per type ETF en marktomstandigheden. Voor grote, liquide indices zoals de S&P 500 of EURO STOXX 50 wordt doorgaans een tracking error onder 0,5% als uitstekend beschouwd. Bij ETF's die opkomende markten volgen of gespecialiseerde sectoren dekken, kunnen afwijkingen van 1-2% nog als redelijk worden gezien.

Afwijkingen moeten altijd in context worden beoordeeld:

Interessant genoeg kan een kleine positieve tracking error (waarbij de ETF het beter doet dan de index) soms voorkomen door effectief securities lending of optimale belastingstructuren.

Hoe beïnvloedt tracking error je beleggingsbeslissingen?

Bij het selecteren van ETF's speelt de historische afwijking een belangrijke rol in je besluitvorming. Een consequent hoge tracking error kan erop wijzen dat een ETF structurele problemen heeft bij het volgen van zijn index, wat directe invloed heeft op je rendementen.

Voor passieve beleggers die precies de marktprestaties willen volgen, zijn ETF's met minimale indexafwijkingen essentieel. Echter, bij actieve strategieën zoals die van Catalpa Vermogensbeheer wordt bewust afgeweken van marktindices om superieure rendementen te behalen. Hier is de Active Share (mate waarin een portefeuille afwijkt van de benchmark) juist een gewenste eigenschap.

Een ETF met hoge tracking error maar lage kosten kan in sommige gevallen te prefereren zijn boven een ETF met lagere tracking error maar hogere kosten, afhankelijk van je specifieke doelstellingen. De totale impact op je portefeuille hangt af van de omvang van de afwijking in relatie tot je totale beleggingsstrategie.

Actieve strategie versus tracking error: wat past bij jouw beleggingsdoelen?

De keuze tussen passief indexbeleggen met lage tracking error en een actieve strategie hangt af van je persoonlijke beleggingsdoelen, risicobereidheid en overtuigingen over marktefficiëntie.

Passieve indextracking via ETF's biedt:

• Lagere kosten dan actief beheer
• Marktconforme rendementen
• Minder beheersbeslissingen
• Brede spreiding

Een geconcentreerde actieve strategie, zoals bij Catalpa, biedt andere voordelen:

• Potentieel voor bovengemiddelde rendementen
• Diepgaande analyse van individuele bedrijven
• Bewuste selectie van kwaliteitsondernemingen
• Flexibiliteit om te navigeren in verschillende marktomstandigheden

Voor langetermijnbeleggers met hoogwaardige groeibedrijven is het accepteren van tijdelijke afwijkingen van de index vaak essentieel voor het behalen van superieure resultaten. Catalpa's benadering met ongeveer 25 zorgvuldig geselecteerde bedrijven en een hoge Active Share van ongeveer 75% illustreert deze filosofie.

Wanneer je overweegt welke aanpak het beste bij je past, is het verstandig om contact op te nemen met ervaren vermogensbeheerders die je kunnen helpen je persoonlijke doelen te vertalen naar een passende strategie.